ณ เวลานี้…คนทั้งโลกกำลังรับมือกับสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัส Covid-19 ที่จำนวนผู้ติดเชื้อยังคงเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ สิ่งที่สำคัญที่สุดในการรับมือกับสถานการณ์เช่นนี้ ก็คือ การป้องกันตัวเองจากการติดเชื้อ และวิธีการที่ดีที่สุดที่เราสามารถทำได้ก็คือ “การล้างมือ” แรกๆก็ไม่เท่าไหร่ แต่พอล้างไปบ่อยๆเข้ามือก็เริ่มแห้งแตก ทีนี้จะทำไงดี หมอมีคำตอบ
ล้างมืออย่างไรให้ปลอดภัยจากเหล่าเชื้อโรค
- ล้างมือบ่อยๆด้วยสบู่และน้ำ และต้องฟอกถูอย่างน้อย 20 วินาที โดยเฉพาะเมื่อคุณอยู่ในที่สาธารณะ หรือหลังจากมีอาการไอจาม หรือสัมผัสสารคัดหลั่ง
- หากไม่สามารถล้างมือด้วยสบู่และน้ำ ก็สามารถใช้แอลกอฮอล์เจลล้างมือแทนได้ แต่ควรมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ตั้งแต่ 70% ขึ้นไป
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับตา จมูก และปาก หากยังไม่ได้ล้างมือ
ล้างมือตาม WHO นี่แหล่ะ! ถูกวิธี
- ใช้ฝ่ามือถูฝ่ามือ
- ใช้ฝ่ามือถูหลังมือ และซอกนิ้วทั้ง 2 ข้าง
- ประกบฝ่ามือถูซอกนิ้ว
- กำเป็นกำปั้น ใช้ฝ่ามือถูหลังนิ้ว
- กำเฉพาะหัวแม่โป้งแล้วหมุนทั้ง 2 ข้าง
- ขัดฝ่ามือ และร่องฝ่ามือด้วยปลายนิ้ว
- หมุนรอบข้อมือ
- เช็ดมือด้วยกระดาษที่ใช้ครั้งเดียวทิ้ง
- ใช้กระดาษจับเพื่อปิดก๊อกน้ำแล้วทิ้ง
รูปภาพจาก WHO; Hand Hygiene: Why How and When?2
แต่หลังจากที่ผู้คนจำนวนมากตื่นตัวหันมาล้างมือหรือใช้แอลกอฮอล์เจลกันบ่อยขึ้น ปัญหาที่ตามมาก็คือ เกิดผื่นแพ้ที่มือเรื้อรัง มีตุ่มน้ำใสที่มือ เกิดโรคสะเก็ดเงินที่มือ หรือในคนที่มีผิวปกติไม่ได้เคยมีปัญหาทางผิวหนังมาก่อน ก็อาจเกิดภาวะผิวแห้ง และทำให้มือแห้งและแตกตามมา
ทำไมการล้างมือ ถึงทำให้ผิวแห้ง
การล้างมือบ่อยๆ และการใช้สารแอลกอฮอล์เจลสามารถกำจัดเชื้อไวรัสและลดความเสี่ยงต่อโรคติดต่อได้จริง แต่ก็อาจส่งผลกระทบต่อผิวหนัง โดยเฉพาะหนังกำพร้าชั้นนอกสุด (Stratum corneum) โดยโครงสร้างของโปรตีนและไขมันสำคัญในชั้นหนังกำพร้าจะเสียไป เหมือนเราสูญเสียเกราะป้องกันสำคัญของผิวหนัง จึงเกิดการสูญเสียน้ำผ่านทางผิวหนัง น้ำที่ใช้ล้างมือเองก็มีผลทำให้ผิวแห้งโดยการชะล้างน้ำมันธรรมชาติของผิวหนังออกไปเช่นกัน การล้างมือบ่อยๆจึงมีโอกาสทำให้มือแห้งกร้าน ผิวหนังอักเสบ แห้ง แดง คัน มีขุย บางครั้งอาจแตกเป็นแผล บางรายที่มีอาการรุนแรงอาจจะมีตุ่มน้ำใสที่มือและข้างนิ้ว (Dyshidrosis) และเพิ่มโอกาสเสี่ยงในการติดเชื้อที่ผิวหนังตามมาได้
รักษาสมดุลของผิวแบบนี้…ที่แพทย์ผิวหนังแนะนำ
- หลังล้างมือควรซับมือให้แห้งทันที
- ใช้ครีมบำรุงผิวทันทีหลังการใช้แอลกอฮอล์เจล หรือหลังการล้างมือและซับมือแล้ว
- เลือกผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เหมาะสมกับสภาพผิวของแต่ละคน โดยแนะนำให้เลือกผลิตภัณฑ์ชนิดเนื้อครีมหรือขี้ผึ้ง แทนโลชั่นเพราะว่าโลชั่นมีส่วนประกอบของน้ำมาก จึงเกิดการระเหยออกได้ง่าย อาจให้ความชุ่มชื้นได้ไม่ดีเท่าที่ควร
- หากผิวหนังมีขุยหรือแห้งแตกมากควรใช้ผลิตภัณฑ์ เนื้อขี้ผึ้ง หรือ plain petrolatum เคลือบบริเวณที่แห้งแตก
- โลชั่นและครีมบางชนิดมีส่วนผสมของสารกันเสีย น้ำหอม และตัวทำละลายบางชนิด อาจก่อให้เกิดอาการแพ้หรือระคายเคืองได้ในบางคน แนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์สูตร Hypo-allergenic แทน หรือหมั่นสังเกตอาการ 1 สัปดาห์หลังเริ่มใช้
- ผู้ที่มีปัญหาทางผิวหนังอยู่เดิม ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ฆ่าเชื้อที่มีส่วนผสมของมอยซ์เจอไรเซอร์
- ควรเลือกใช้สบู่เหลวมากกว่าสบู่ก้อน เนื่องจากค่า pH ที่เป็นด่างของสบู่ก้อนโดยส่วนใหญ่ไม่เหมาะกับสภาพผิว
- ไม่ควรล้างมือด้วยน้ำอุ่นจัด เพราะจะทำให้ผิวแห้งมากขึ้น
- หากมีอาการมากควรปรึกษาแพทย์และอาจมีความจำเป็นต้องใช้ยาที่มีส่วนผสมของ corticosteroid ในบางราย ซึ่งการบำรุงดูแลผิวที่ดีอย่างสม่ำเสมอสามารถลดอัตราการใช้ยาได้ กรณีที่มีการติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนังจากบริเวณที่เป็นแผลอาจได้รับยาต้านเชื้อแบคที่เรียร่วมด้วย
นอกจากการต่อสู้กับเชื้อโรคในทุกวันนี้แล้ว ทุกๆคนก็ควรที่จะใส่ใจการดูแลผิวควบคู่กันไปด้วย เพื่อสุขอนามัยที่ดี ปลอดเชื้อ และมีสุขภาพผิวที่แข็งแรง ด้วยความปรารถนาดี
แพทย์
